Vijf vragen aan: Bonnefantenmuseum, Maastricht
'Wellicht kunnen conceptuele- en performance-kunstwerken ons nog voor nieuwe uitdagingen stellen.'

LIMA beheert de mediakunstwerken van diverse musea, academies, particulieren en bedrijven en ondersteunt en adviseert hen bij de opslag, digitalisering en presentatie van videokunst en digitale werken. Welke collecties zijn dit, en hoe ziet deze samenwerking eruit? 

In de serie ‘vijf vragen aan’ gaan we in gesprek met deze instellingen en personen, om meer inzicht te geven in Nederlandse mediakunstcollecties – en de dagelijkse praktijk op het gebied van verzamelen, beheren en presenteren. In vijf vragen wordt in vogelvlucht de collectie gekarakteriseerd, en een beeld van de conserveringsaanpak geschetst.

Ditmaal ging LIMA hierover in gesprek met Ingrid Kentgens van het Bonnefantenmuseum. Als hoofd collectiebeheer en -documentatie is zij verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van beleid met betrekking tot het behoud en beheer van de museale verzameling, bestaande uit de collecties oude, moderne en hedendaagse kunst. Tot de kerntaken van haar afdeling behoren zaken als collectieregistratie (inclusief nieuwe aanwinsten en langdurige bruiklenen), collectiedocumentatie (o.a. installatie-instructies), bruikleenverkeer, depotbeheer, preventieve conservering en restauratie, onderzoek en kennisdeling. 

Het Bonnefantenmuseum beschikt over een uiteenlopende collectie, waarbij 1980 - heden een van de accenten is. Binnen deze deelcollectie bevindt zich ook bewegend beeld. Kunt u kort iets vertellen over het karakter en omvang van deze collectie, en de rol van bewegend beeld binnen deze collectie?

Ingrid Kentgens: 'De deelcollectie videokunst/bewegend beeld maakt een relatief bescheiden onderdeel uit van de verzameling hedendaagse kunst. Het betreft deels autonome, op zich zelf staande werken van gerenommeerde internationale kunstenaars als Roman Signer, Francis Alÿs en Pawel Althamer. Recentelijk zijn ook videowerken van jonge kunstenaars als Chaim van Luit, Katja Mater en Sanne Vaassen aan deze collectie toegevoegd. Daarnaast betreft het vooral (zaalvullende) installaties waarbij bewegend beeld onderdeel is van het grotere geheel. Voorbeelden daarvan zijn onder meer werken van Franz West, Suchan Kinoshita, Joelle Tuerlinckx en Thomas Hirschhorn. Bewegend beeld maakt met grote regelmaat deel uit van de (wissel)presentaties. Recentelijk heeft het museum een zaal ingericht als permanente filmzaal.'

U bent verantwoordelijk voor collectiebeheer en documentatie. Hoe ziet dit eruit in de dagelijkse praktijk? En hoe ondersteunt LIMA u bij deze taak?

IK: 'Als afdeling werken wij dagelijks hard aan het ondersteunen en mogelijk maken van de museale programmering; het preventief conserveren en restaureren van collectieonderdelen, maar ook het verzamelen van kennis en informatie over de museale objecten (bijv. installatie-instructies) in aankoopdossiers is van belang voor het op de juiste manier presenteren en behouden van de werken voor de toekomst. Een groot deel collectie van de collectie videowerken is door LIMA geconserveerd en opgeslagen en op die manier voor ons beschikbaar voor presentatie. LIMA levert advies en specifieke kennis, daar waar die bij ons ontbreekt.'

Bezit het museum naast videokunst ook andere vormen van mediakunst, zoals digitaal werk of installaties? En kunt u een voorbeeld geven van zo'n werk?

IK: 'Het Bonnefantenmuseum bezit slechts enkele werken die als born-digital kunnen worden aangemerkt. Een voorbeeld daarvan is de installatie van Paul Chan, getiteld Sade for Sade’s Sake uit 2009. De titel is een woordspeling op de uitdrukking ‘art for art’s sake’. Het werk is een computer gestuurde projectie, een animatiefilm in drie lagen van schaduwachtige beelden die menselijke lichamen in beweging voorstellen. De figuren praten geanimeerd, redetwisten en pleiten, lopen en kruipen, worden geslagen en gemarteld, ze verrichten seksuele activiteiten en godsdienstige rituelen. Afwisselend verschijnen ook rechthoekige schaduwen.'

Hoe kan LIMA bijdragen aan het beheer, behoud en de presentatie van deze werken?  

IK: 'LIMA draagt daaraan bij door genoemde werken te conserveren en op te slaan op de nieuwste dragers zodat behoud voor de toekomst veilig is gesteld. Maar ook door te adviseren en informeren over de nieuwste ontwikkelingen en vernieuwingen binnen deze specifieke technologie (presentatietechnieken). Verder kan LIMA een partner zijn in het traceren en beschikbaar houden/stellen van (verouderde) apparatuur die soms deel uitmaakt van grotere installaties en daarmee de authenticiteit daarvan behoudt.'

Uw mediakunstwerken van 2005 of eerder, zijn gedigitaliseerd in samenwerking met het voormalige NIMk, in het kader van het project 'Behoud Mediakunst Collectie Nederland'. De werken zijn nu voor de lange termijn opgeslagen in het e-depot van LIMA. Welke nieuwe uitdagingen ziet u liggen voor de digitalisering en opslag van de video- en nieuwe mediakunst uit uw collectie van na 2005?

IK: 'Wij inventariseren momenteel de werken in onze collectie die nog niet door LIMA zijn gedigitaliseerd (tevens enkele nieuwe aanwinsten). Wellicht kunnen conceptuele- en performance-kunstwerken ons nog voor nieuwe uitdagingen stellen?'